Via internet uitzenden van (amateur)wedstrijden; steeds meer korfbalverenigingen willen dit doen of worden hiervoor door commerciële partijen benaderd. Indien je dit als korfbalvereniging van plan bent, ben je aan regels gebonden. Met name privacywetgeving speelt een belangrijke rol, omdat videobeelden van (minderjarige) spelers en speelsters worden opgenomen en online uitgezonden.
Vragen die bij korfbalclubs spelen zijn bijvoorbeeld of het überhaupt is toegestaan om beelden via internet uit te zenden. Door het onderzoek van de Nederlandse privacywaakhond (de Autoriteit Persoonsgegevens) bij ‘VoetbalTV’ is de onduidelijkheid hierover verder toegenomen. Moet bijvoorbeeld toestemming gevraagd worden? En welke maatregelen moet je nemen als club? Via dit artikel willen wij hier graag meer duidelijkheid over geven.
Om persoonsgegevens te verwerken, heb je altijd een ‘wettelijke grondslag’ nodig. Die dient er ook te zijn voor het opnemen en uitzenden van videobeelden. Het vragen van toestemming wordt dan vaak als oplossing gezien. De grondslag ‘toestemming’ kan bij het uitzenden van videobeelden echter niet gebruikt worden.
Voor het vragen van toestemming geldt namelijk de voorwaarde dat die ‘vrij’ gegeven moet worden. De persoon die toestemming geeft, mag geen druk voelen en niet benadeeld worden. Dit is een heikel punt, omdat het in de praktijk kan voorkomen dat een speler/speelster toch maar toestemming geeft, omdat alle teamgenoten dit ook hebben gedaan.
Het vragen van toestemming levert korfbalclubs bovendien veel administratief werk op. Eigen leden moeten om toestemming gevraagd worden en bij minderjarige leden moeten ouders/verzorgers om toestemming gevraagd worden. Daarnaast moeten ook spelers van de tegenstander om toestemming gevraagd worden. Bovendien moet er rekening mee gehouden worden, dat toestemming ook weer ingetrokken kan worden en dat toestemmingsformulieren bewaard blijven.
Het ‘gerechtvaardigd belang’ (art. 6.1 sub f van de AVG) is een andere wettelijke grondslag die voor korfbalclubs een uitkomst biedt. Als club moet je dan een afweging maken tussen het belang om de wedstrijden via internet uit te zenden en het privacybelang van spelers/speelsters dat geschonden wordt. Waarom het belang om livestreams aan te bieden dan groter is, moet zorgvuldig worden afgewogen én gedocumenteerd. Dit moet je bovendien ook uitleggen aan jouw leden.
Bij het livestreamen van wedstrijden van minderjarige clubleden zal die afweging nog zorgvuldiger moeten zijn. Naar onze mening weegt het belang van korfbalclubs over het algemeen niet zwaarder dan het privacybelang van minderjarige spelers en speelsters (en de ouders/verzorgers). In een uitzonderlijke situatie, zoals de coronacrisis, kan dit anders zijn. Zie hiervoor onderstaande voorbeelden.
Momenteel (oktober 2020) is het vanwege de coronacrisis verboden voor toeschouwers om aanwezig te zijn bij (amateur)sportwedstrijden. Dit kan een gerechtvaardigde reden zijn om de wedstrijden van teams met minderjarige spelers via een livestream uit te zenden, zodat familie en supporters alsnog bij een wedstrijd ‘aanwezig’ kunnen zijn. Dat belang vervalt weer wanneer toeschouwers weer fysiek aanwezig mogen zijn. De afweging moet dus periodiek tegen het licht worden gehouden om te zien of de belangenafweging nog altijd doorslaat naar dezelfde kant. Daarnaast moeten alle beveiligingsmaatregelen op orde zijn.
Een ander voorbeeld is een wedstrijd van een hoge klasse amateurteam of een wedstrijd om de competitiewinst. De nieuwswaarde die zo’n wedstrijd kan hebben, kan het rechtvaardigen om het online uit te zenden. Het belang dat je als club hebt, wordt dan ingevuld door het journalistieke doel (artikel 85 van de AVG).
Per leeftijdscategorie en situatie kan het dus verschillen of het uitzenden van wedstrijden in verhouding staat tot de privacyschending. Als sportclub dien je dus altijd die belangenafweging te maken.
Wanneer je als club wedstrijdbeelden gaat livestreamen, moet je ook denken aan alle overige verplichtingen die je hebt. Een belangrijke verplichting is bijvoorbeeld de informatieplicht.
Informeer je spelers/speelsters over de opnamen en wat er met de beelden gebeurt. Voeg dit toe aan je privacyverklaring. Denk er bovendien aan dat spelers/speelsters ook bezwaar moeten kunnen maken en informeer hen hierover. Zo’n bezwaar hoeft niet altijd gegrond te zijn, maar er kunnen situaties zijn waarin het privacybelang van een speler groter is dan het belang om videobeelden van hem of haar uit te zenden. Denk er ook aan dat je de tegenpartij op dezelfde manier informeert.
Indien er publiek aanwezig is, kunnen zij ook in beeld komen. Maak het publiek hier dus ook attent op door bijvoorbeeld bordjes te plaatsen. Voor meer informatie (over bijvoorbeeld bewaartermijnen) kun je dan verwijzen naar de privacyverklaring (bijvoorbeeld d.m.v. een QR-code).
Naast de informatieplicht moet ook de beveiliging op orde zijn. Belangrijke keuzes die een rol spelen bij de afweging van de privacy-inbreuk bij spelers/speelsters zijn bijvoorbeeld:
Maak je als club bij het livestreamen gebruik van een (commerciële) externe partij? Neem dan ook de overeenkomst die je met die partij aangaat goed door en controleer of de voorwaarden redelijk zijn (bijvoorbeeld m.b.t. aansprakelijkheid).
Helaas heeft de Autoriteit Persoonsgegevens nog geen duidelijk advies voor sportclubs over het live uitzenden van wedstrijden. Het in de inleiding genoemde VoetbalTV sloeg namelijk ook videobeelden op, op basis van het ‘gerechtvaardigd belang’. Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens was dit onrechtmatig, omdat voornamelijk een commercieel belang gediend werd.
Dit lijkt ons niet het geval bij de korfbalverenigingen die wedstrijden online willen uitzenden. Het via internet uitzenden van amateurwedstrijden is voornamelijk een dienstverlening aan supporters en leden van de korfbalclub.
Vooralsnog zien wij daarom het ‘gerechtvaardigd belang’ als mogelijkheid voor korfbalclubs om via internet wedstrijdbeelden uit te kunnen zenden. Clubs moeten hun belang wel zorgvuldig beargumenteren (en documenteren).
Bij wedstrijden van minderjarigen is de privacy-inbreuk normaal gesproken te groot om het uitzenden van een wedstrijd op internet te rechtvaardigen. In uitzonderlijke gevallen, zoals de coronacrisis, mogen wedstrijden van minderjarigen wel via internet uitgezonden worden. Korfbalverenigingen moeten dan natuurlijk wel alle overige (privacy)verplichtingen die het livestreamen meebrengt ook op orde hebben.
Omdat VoetbalTV een gerechtelijke procedure tegen de Autoriteit Persoonsgegevens is gestart, verwachten wij binnen een paar maanden meer duidelijkheid over dit onderwerp. We willen je er wel op wijzen dat ons advies dan kan wijzigen.
Neem dan contact op met ons.